Riklamasion na Pankaluyagan a Litiratura
Napantotoonan to natan na imano nen National Artist for Literature a si Virgilio Almario so pilalek ton "Reklamasyon ng Pambansang Gunita" a say labay ton nagaoa et say pamaoi na karaanan ono taoir a litiratura ya onkana ed lapag a bansa. Balet no say pantutongtongan la et say litiraturan pambansa karaklan no alioan amin ed saraya et nisulat ed salitan Tagala. Ag onaabuloy iyan sumusulat ed piaet nen Almario ta sakey iyan makasengeg ed lalon kabalang na litiraturan nisulat ed abangonan a salita.
No saray anlong, pangoliran, tongtong tan arum ni'ran kabiangan na litiraturan Pangasinan et isalin ed Tagalog o Filipino, ag ombayag manmaliw layan kabiangan na litiraturan Tagala tan nayarin ag la nabirbir so nanlapuan ton salita dia ed arapen iran panaon.
Mas mararakep no say gaoaen tayon riklamasion et onkana para ed lapag a luyag ta sikatoya so nakaukulan laut la ya say litiraturan Pangasinan et oala la'd tambib na kabalang ono ibolusion.
Manlimamplon taon lan dinmeen so pluma da'ra'y sumusulat a Pangasinense. Ag la amta na tobunbalo tan oala ni'ra'd kalangoeran ira'y taoir tayon dangoan, anlong, uliran tan saray alinglingoanan la'ran "oral literature" a kuan. Saraya komun so nepeg tayon iriklama ono baoien tan pasimbaloen no nakaukulan para ed saray kailalakan tayo natan tan dia ed arapen.
Say bilay na sakey a salita
Oala'd mabunan litiratura
Aya so mabetbet kon ibabaga tan ipapaneknek ed saray makakalingoan lan sumusulat tan umaanlong tayo. Aminsan say Pangasinan et oala'y dili ton litiratura a sarag ton mipara ed saray litiratura na Tagalog, Cebuano, Ilocano, Bicolano, Waray, Hiligaynon tan Kapampangan.
Dinmalan so Golden Age na Pangasinan Literature nen panaon da'ra'y zarzuelista, balet nanmaliw a tanson panaon ta angga'd natan ag ni binmulaslas so Renaissance na litiraturan Pangasinan. Pigpigara nen say kaoayan iran bolo so mansusulat ed salita tayo natan. No oala bilang et manbibinukbukuran ira ta anggapo la lanti so pililikna da'ra'y kaluyagan tayo ed sulsulat iran Pangasinan ta pilatek tan labay da nin basaen so nisulat ed Tagalog tan Ingglis.
Anggapo met so suporta da'ra'y aoiran tan unibersidad ed saray sumusulat tan umaanlong angipalalo la'y panbubulag-bulagan tan pantetelek-telekan da'ra'y akayorong ed lokal a gobierno tayo. Anggapo'y oala ed sikara no omboyangabong ono andi so litiratura na Pangasinan. Anggapo'y oala no naepel so ilalam ono imahinasion da'ra'y Pangasinenses tan nabalang so kultura tan kamarerua da'ra'y mibabaley. Say kabkabat tan amta da labat a yaliguas et dia ed yalagey na konkriton baley o siudad tan dia ed panamegley na pilak.
No paulianan tayo so taoir tayon litiratura ag araoin bayesen ono laen iya na sumusulat ed kakaabay iran luyag tan yarum ed panulatan da. Ag tayo la nababaoi so kopian kanepegan ed saya no nisulat tan nisalin la ed sananey a salita.
Anggapo'y maoges ed panpipilalek ton "rekalamasyon" nen Almario, balet kanepegan tayon baoien a manguna so karian tayo sakbay a yabobon iya ed litiraturan pambansa.
Nakaukulan tayon bilayen so litiraturan Pangasinan tan mibansag ed saray arum a luyag tan kaagian tayo ed panulat ya mamaoi ono manriklama na taoir tayon "gunita".
Balbaleg so pananisiak a dia ed panamegley na sayan riklamasion nakabatan tayo so balur na litiraturan Pangasinan tan natukor no angga'd iner so pililikna tan panangaro tayon Pangasinenses ed dilin salita.
Andibali labat la no say labay tayon nagaoa et say "Reklamasyon ng Ulyaning Gunita" tan no talagan anggapo la'y nagaoaan na sumusulat tan umaanlong tayo ta naemel tan amagaan la'y kanonotan da'ra'y musian Pangasinan.
Napantotoonan to natan na imano nen National Artist for Literature a si Virgilio Almario so pilalek ton "Reklamasyon ng Pambansang Gunita" a say labay ton nagaoa et say pamaoi na karaanan ono taoir a litiratura ya onkana ed lapag a bansa. Balet no say pantutongtongan la et say litiraturan pambansa karaklan no alioan amin ed saraya et nisulat ed salitan Tagala. Ag onaabuloy iyan sumusulat ed piaet nen Almario ta sakey iyan makasengeg ed lalon kabalang na litiraturan nisulat ed abangonan a salita.
No saray anlong, pangoliran, tongtong tan arum ni'ran kabiangan na litiraturan Pangasinan et isalin ed Tagalog o Filipino, ag ombayag manmaliw layan kabiangan na litiraturan Tagala tan nayarin ag la nabirbir so nanlapuan ton salita dia ed arapen iran panaon.
Mas mararakep no say gaoaen tayon riklamasion et onkana para ed lapag a luyag ta sikatoya so nakaukulan laut la ya say litiraturan Pangasinan et oala la'd tambib na kabalang ono ibolusion.
Manlimamplon taon lan dinmeen so pluma da'ra'y sumusulat a Pangasinense. Ag la amta na tobunbalo tan oala ni'ra'd kalangoeran ira'y taoir tayon dangoan, anlong, uliran tan saray alinglingoanan la'ran "oral literature" a kuan. Saraya komun so nepeg tayon iriklama ono baoien tan pasimbaloen no nakaukulan para ed saray kailalakan tayo natan tan dia ed arapen.
Say bilay na sakey a salita
Oala'd mabunan litiratura
Aya so mabetbet kon ibabaga tan ipapaneknek ed saray makakalingoan lan sumusulat tan umaanlong tayo. Aminsan say Pangasinan et oala'y dili ton litiratura a sarag ton mipara ed saray litiratura na Tagalog, Cebuano, Ilocano, Bicolano, Waray, Hiligaynon tan Kapampangan.
Dinmalan so Golden Age na Pangasinan Literature nen panaon da'ra'y zarzuelista, balet nanmaliw a tanson panaon ta angga'd natan ag ni binmulaslas so Renaissance na litiraturan Pangasinan. Pigpigara nen say kaoayan iran bolo so mansusulat ed salita tayo natan. No oala bilang et manbibinukbukuran ira ta anggapo la lanti so pililikna da'ra'y kaluyagan tayo ed sulsulat iran Pangasinan ta pilatek tan labay da nin basaen so nisulat ed Tagalog tan Ingglis.
Anggapo met so suporta da'ra'y aoiran tan unibersidad ed saray sumusulat tan umaanlong angipalalo la'y panbubulag-bulagan tan pantetelek-telekan da'ra'y akayorong ed lokal a gobierno tayo. Anggapo'y oala ed sikara no omboyangabong ono andi so litiratura na Pangasinan. Anggapo'y oala no naepel so ilalam ono imahinasion da'ra'y Pangasinenses tan nabalang so kultura tan kamarerua da'ra'y mibabaley. Say kabkabat tan amta da labat a yaliguas et dia ed yalagey na konkriton baley o siudad tan dia ed panamegley na pilak.
No paulianan tayo so taoir tayon litiratura ag araoin bayesen ono laen iya na sumusulat ed kakaabay iran luyag tan yarum ed panulatan da. Ag tayo la nababaoi so kopian kanepegan ed saya no nisulat tan nisalin la ed sananey a salita.
Anggapo'y maoges ed panpipilalek ton "rekalamasyon" nen Almario, balet kanepegan tayon baoien a manguna so karian tayo sakbay a yabobon iya ed litiraturan pambansa.
Nakaukulan tayon bilayen so litiraturan Pangasinan tan mibansag ed saray arum a luyag tan kaagian tayo ed panulat ya mamaoi ono manriklama na taoir tayon "gunita".
Balbaleg so pananisiak a dia ed panamegley na sayan riklamasion nakabatan tayo so balur na litiraturan Pangasinan tan natukor no angga'd iner so pililikna tan panangaro tayon Pangasinenses ed dilin salita.
Andibali labat la no say labay tayon nagaoa et say "Reklamasyon ng Ulyaning Gunita" tan no talagan anggapo la'y nagaoaan na sumusulat tan umaanlong tayo ta naemel tan amagaan la'y kanonotan da'ra'y musian Pangasinan.
Comments