Bulan na Lingguahi ed Lapag a Bansa



Say bulan na Agosto so nidatek a bulan na lingguahi ed lapag a bansa. Peteg a kabiangan so amin ya aoiran a pribado tan pampubliko ed pangisilibra ed sayan maaoaran a nagaoa - say National Language Month a kuan.



Manlapu'd igapo na ogaw ed abeban aoiran ya angga ed pansungpal to ed kolihiyo, aralen to so salitan Tagalog ono Pilipino (Filipino la natan) lapu'd ta sikato lanti so sakey ya apilin lingguahi ya usaren ed panagbangat. Kaampar tonia so salitan English.



Kaloob na ogaw ed iskuilaan nakaukulan ton aralen so simplin abakada, tan gramatika ya angga'd aoaran, atagey a klasin panulatan tan litiratura na Tagala. Kapaoay balet na ogaw ed aoiran, duma la so saykolohikal ya kanonotan to tan nayari met ya epel la'y dila to ed abangonan ton salita laut la no ag to sipur a salita so Tagalog.



Dia ed luyag tayo, impaneknek ed saray atateng tayo ya say salitan Pangasinan et sakey labat a dayalikto (dialect) balet dia'd say tua sakey iyan mayor a lingguahi ed pulok na Pilipinas. No dialect so Pangasinan, dialect iya na anton salita ono lingguahi? Na Tagalog?



Angga ni'd natan dayalikto so pakaamta da'ra'y atateng tayo tan inmonan kailalakan. Onong ed Article XIV Section 7 na Philippine Constitution (1987), sakey labat iya ed saray auxiliary official languages ed kaoalaan dan rihion.



Pilalek na sayan sumusulat ya naitdan komun na imano na lokal ya gobierno tayo so pangiletneg na Pangasinan Language Month. Alioa yan mairap a gaoaen no pampelengan tan birbiren tayon Pangasinenses so kanepegan.



Anto'y kuan yo ey Gov. Victor Aguedo Agbayani? Dia'd say tua "ag bayani" kayo ni ed sikami 'ran sumusulat tan umaanlong ta anggapo ni'y pakanengnengan mi na pililikna yo ed salita tan kultura na Pangasinan. Anggapo'y abitla yo anggano padaplis labat ed Inaugural Address yo.



Ompaoil ed National Language Month, mikakasakey ak ed sayan silibrasion anggano sakey ak ya advocate ono mangitatalindeg na salitan Pangasinan bilang litirarion lingguahi. No say Tagalog et dinmalan ed mabulaslas ya ibolusion, balbaleg so pananisiak ya dalanen met iya na salitan Pangasinan no ag labat komun nagimperan tan no ibangat met iya ed saray aoiran tan unibersidad ed luyag na Pangasinan.



Malayug so pangilulugay ko laut la ed saray sumusulat tan umaanlong a Tagalog ta ontan la'y panangaro da ed dili ran salita. Alay palar a sinmulming ed boleg da so sakey a Francisco Baltazar (Balagtas), Jose Corazon de Jesus tan Virgilio Almario.

Comments

Popular posts from this blog

About | Santiago Villafania

Gamal: A Collection of Pangasinan Short Stories