Esaes ed Kareenan tan arum ni’ran Anlong
Esaes ed Kareenan tan arum ni’ran Anlong
nen Santiago B. Villafania
Unang Gantimpala, 2007 Gawad Komisyon (Gantimpalang Tamayo sa Tulang Pangasinan)
sonito 29
The poet is not a “little god”.
No, he is not a “little god”.
– Pablo Neruda
say umaanlong et aliwan dyus
ono makapanyarin anito
ya pantelekteleken to’y mundo
ed mangaraldalin a salita
no ag ta sakey a gumagawa
atomo’d molikyular ya mundo
tan sakey a bengatlan tanila
dia ed dinidyus ya uniberso
say umaanlong et managlaga
dia’d banwa’y sinuso tin salita
nipanon ya wala’y kakabatan
ed mistirio na sansinakuban
bangbalet aliwan sakey a dyus
andi aliwa met ya dinidyus
sonito 95
dia’d kapelag da’ra’y bolobolong
dia’d kaputer da’ra’y sangasanga
dia’d kabagut da’ra’y lamulamut
tan dia’d katumba da’ra’y kakiewan
wala’y onsandi ‘ran bini-bini
ya onsalat ed saray naandi
wala’y panaon da ya ontubo
ed santiagew ono sibilao
nayarin nabuas o dia’d bengatla
wala’y ombetag ya bokebokel
tan ompalaway ira’y palakay
ya mangikurit na balon bilay
ta aya so ley na inkapalsa
dia’d iselek tan itangwa’y banwa
(para ed si Dr. Cirilo F. Bautista)
nen kalabian pinigarpigar ko
so talurtur ed dasig na anlong
binaybay ko’y katagan aralem
angga’d dinmala iya ed papil
ed saman ko onan atawayan
so samit tan pait na salitan
nagmaliw ya ostia ya insubo
na ilalam ko ed kanonotan
onia manaya so umaanlong
no onla’d akualan na inkadyus
nakaukulan to so ompatey
ya akayorong a singa Buddha
ono akadepa ed kalbario
na salita tan pilosopiya
sonito 133
sinmabog so atomo ya berso
ed libo-libo ‘ran uniberso
tan saray iskripton alibata
ed impankasakey na salita
tuldek a kinmidiam so liwawa
ed andeket a muling na Kristo
dia ed sakey igsa o bengatla
linmesa’y kosmos tan ganagana
sagradon ilalam na amalsa
so otel na bilay dia ed talba
tan dia ed sakey kirem na mata
nayarin naandin amin iya
a singa kaerep na liwawa
a singa kauyos na linawa
Aristos
1.
siak
so anggapo'y ngaran
a Tumatagaumen
alingoanan la
kapara da'ra'y mason
na Pay-yo tan say akaletaw
ya ardin da'ra'y longon ed Sagada
siak so matakken a Katholi
anggapo'y dilin baley
simbaan ono timplo no ag ta
saya'y inkalaman
dengle'y kulipaspas
da'ra'y payak na un-unik
legan a mangakansion tan onsasayaw
paunla ed Kaoayan ya Altar
ono dia'd Pyramid na Asia
ag ko pakanen
so liman libon sangi
ingen say sankatoooan
ed panamegley na belas
a tataoagen da'y Salita
natan ibagam
no anto so pakelaw mo?
2.
say pagew nen Adan
et say dalin ya alageyan
no iner lakape'y binin Kataga
no anggapo ak la
tan dabuk lambengat la
siak
et lambengat lan dabuk
lima na Klirikon Gramaton
a manpirma'y pakanengnenga'y
ipatey na Patey
Uni ed Caboloan
sinamaew la’ran amin
ira’y matatatken ya umaanlong
sikaran akanemben na kopian kanepegan
da’ra’y tongtong tan anlong
ya binmabalitok ed kanonotan
tan ilalam da’ra’y sinaunan atateng
sansansakey tan kalkalna ‘ran inmikban
a singa aponsil ya bolobolong
tan lirion inagos na panaon
ed awaran na pakalingwan
no anto so inekal ed kanonotan
et nabalang tan naandi
uliran man ono bilay-awaran
tan kumbilay da’ra’y kamareruan inkorit
ed saray egpang a mansasalming
ed uniberson inakmon la’y ibolusion
ed saray kinalakian nen Urduja
ed saray boleg-Aryan na Ibalong
ed saray dinidyus tan makauley a sinulmingan
na masisibeg iran palbayani tan ikikinon
ya dinmadabuk la’ra ed ilalam
tan maatap ya asagmakan
sinmasaew la’ran amin
ira’y matatatken ya umaanlong
sikaran makaamta na ley na logos
tan ngaran da’ra’y musia tan aristos
panon idalatdat ira’y awaran
ya dabuk la tan imponpon ed lingoan?
panon yaon ed lobuk
so Sagada da’ra’y kalansay
a mangipatua ed panaon
na impanabet na apuy tan salinap?
puira labat no yola lamet
na logos so kamarerua ra
ta pian napetek ira’y lingo ra
sakbay a natoor so sakey a pilalek -
say ipatey da’ra’y nanlapuan ya boleg
tan inkianak na balon kailalakan
Villanelle 8
siak so balikas na Caboloan
talina tan tanila na luyag
binin kataga ed sinulmingan
anlay na malinew ya kalayan
kabakab na lirion binmubuskag
siak so balikas na Caboloan
aristos da’ra’y limgas tan musian
oneesaes tan oneeyag
binin kataga ed sinulmingan
siak so pasion ed bilay-awaran
say banwan ag naandia’y sindag
siak so balikas na Caboloan
liwawa tan linawa’d kawalan
ombubuneknek ed walnan lapag
binin kataga ed sinulmingan
siak so laineng ed kawalaan
un-uni ed uniberson dapag
siak so balikas na Caboloan
binin kataga ed sinulmingan
Villanelle 29
“Poetry is finer and more philosophical than history; for poetry expresses the universal, and history only the particular.” – Aristotle
say anlong maogsay a katuaan
malayug a bonga’y pililikna
makabaliksan nen say awaran
aristos iya na kanonotan
musia ed parnasun pinalesa
say anlong maogsay a katuaan
tekep to’y linawan nanlapuan
sankatageyan a sankataga
makabaliksan nen say awaran
liwawa’d nagnap a kawalaan
hambayo’d bilay na inkapalsa
say anlong maogsay a katuaan
ambrosia tan dilo na liknaan
a mamaligen ed kamarerua
makabaliksan nen say awaran
dangoan a dala’d laman na adan
katooran na binin salita
say anlong maogsay a katuaan
makabaliksan nen say awaran
Villanelle 31
inmoong so dabuk ya amayong
ed pagew na daragan magayon
ngalab so imbalikas ton anlong
andeket a dapul so binmonong
dia’d dakulap na lurem atipon
inmoong so dabuk ya amayong
nen dinmalagurog et inmotbong
dinmengel ed bagat dan orasion
ngalab so imbalikas ton anlong
nen say inkapalsa akinonong
inmodiem so nengneng na panaon
inmoong so dabuk ya amayong
bangnen kalkalna la ‘yan linmirong
tan imparungtal to so gonigon
ngalab so imbalikas ton anlong
anggapo’y dinidyus ya angoyong
nen tinmerak so pasnok na Mayon
inmoong so dabuk ya amayong
ngalab so imbalikas ton anlong
Villanelle 43
(gisla na kamareruam)
inkorit mo’d lawak na ilalam
tan kalatagan na kanonotan
mabli ‘ran gisla na kamareruam
saray pilalek tan pitamitam
na kapisag-laman tan liknaan
inkorit mo’d lawak na ilalam
narngel ko ‘ra’y balikas na matam
ya anungtung ed bilay-awaran
mabli ‘ran gisla na kamareruam
ag naipinta yumis na lupam
no andi ‘ra’y dangoan tan uliran
inkorit mo’d lawak na ilalam
inaon ko’d saraya’y salitam
ya amalesa ed sankaruman
mabli ‘ran gisla na kamareruam
O nagnap ya anggapo’y kaparam
musia’y malayug a Pangasinan
inkorit mo’d lawak na ilalam
mabli ‘ran gisla na kamareruam
Comments